หอยแครง คืออะไร มีประโยชน์อย่างไร
หอยแครง (Cockle) หอยสองฝาทะเลที่กินได้ เป็นสายพันธุ์ในส่วนหนึ่งของตระกูล Cardiidae ในสกุล Cardium (สัตว์ทะเลที่มีเปลือกเกือบทั้งหมด เช่นเดียวกับปลาหมึกยักษ์ และปลาหมึก ล้วนเป็นหอย) ที่มีชีวิตมากกว่า 200 สายพันธุ์ หอยแครงเป็นสัตว์ทะเลที่คนยุโรปและเอเชียนิยมรับประทานอย่างมาก หอยแครงจะมีฝาทั้งสองข้างเท่ากัน เป็นสันที่ชัดเจน มีเปลือกแข็ง หนา ทรงกลม และรูปไข่ มีความยาวสูงสุดประมาณ 5 ซม. ร่องเปลือกลึกคล้ายซี่หวี เป็นเส้นตรง สีของเปลือกเป็นสีน้ำตาลปนดำ เนื้อด้านในหอยแครงมีสีน้ำตาลปนแดง มีเลือดสีแดง
ขนาด
ความยาวเปลือก 6-7 เซนติเมตร
อาหาร
แพลงก์ตอนพืชและสัตว์
แหล่งที่ค้นพบ
ชายฝั่งทะเลอ่าวไทยและอันดามัน
ที่อยู่อาศัย
พื้นทะเลชายฝั่งที่เป็นโคลนหรือโคลนเหลว
พฤติกรรมของหอยแครง
แม้ว่าหอยแครงจะมีเปลือกที่แข็งแรงแต่ภายในของหอยแครงดูนุ่ม และอ่อน แต่ก็ประกอบไปด้วยกล้ามเนื้อ ดังนั้นร่างกายของหอยแครงจึงสามารถเปรียบเทียบกับลิ้นของมนุษย์ได้ในเรื่องความแข็งแกร่งนั่นเอง ทั้งนี้หอยแครงจะใช้เวลาทั้งวันในการขุดลงไปในโคลนและทราย จะล่องลอยไปตามคลื่นทะเล หอยแครงจะใช้เท้าที่เหมือนลิ้น ซึ่งช่วยให้มันขุดลงไปในทรายได้
นอกจากนี้แล้วหอยแครงจะยื่นเท้าออกมาเพื่อช่วยในการเคลื่อนไหวและพลิกตัวขณะอยู่บนทราย แม้ว่าหอยแครงจะสามารถเปิดและปิดเปลือกหอยได้ แต่คุณสมบัติที่โดดเด่นที่สุดอย่างหนึ่งก็คือความสามารถเฉพาะตัวในการปิดเปลือกหอยให้สนิท ความสามารถนี้ช่วยป้องกันไม่ให้เนื้อนุ่มของมันถูกล่าโดยนักล่าที่หิวโหย
อาหาร
อาหารของหอยแครง ส่วนใหญ่จะเป็นพวก ไดอะตอม แพลงก์ตอนพืช และ แพลงก์ตอนสัตว์ แค่บางชนิด หอยแครงจะกรองอาหารด้วยน้ำทะเลโดยการใช้เหงือก เหงือกของหอยแครงประกอบด้วยขนแปรงขนาดเล็กจำนวนมาก ซึ่งจะทำหน้าที่ในการดักจับอาหารขนาดเล็ก โดยหอยแครงจะกินอาหารเพียง 1-2 กรัมต่อวันเท่านั้น นอกจากนี้ยังกินอาหารอื่นๆได้ เช่น เศษซากพืชและสัตว์ที่จมอยู่ใต้น้ำ
แหล่งที่อยู่อาศัย
อาศัยอยู่บนผิวตะกอนโดยขุดลึกไม่เกิน 5 ซม. พบบนทรายสะอาด ทรายที่เป็นโคลน โคลนหรือกรวดที่เป็นโคลนตั้งแต่กลางถึงน้ำขึ้นน้ำลงตอนล่าง บางครั้งก็อยู่ในระดับน้ำย่อย โดยปกติแล้วจะอาศัยอยู่ที่ความเค็มระหว่าง 15 ถึง 35 psu แต่สามารถทนความเค็มได้ต่ำถึง 10 psu มักพบมากบริเวณปากแม่น้ำและอ่าวที่มีกำบัง มีการบันทึกความหนาแน่นของประชากร 10,000 ต่อตารางเมตร
การกระจายพันธุ์
หอยแครงมีพันธุ์พื้นเมืองที่กว้างขวางครอบคลุมชายฝั่งส่วนใหญ่ของยุโรป แอฟริกาเหนือ เอเชียตะวันออกและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ นอกจากสิ่งมีชีวิต 200 สายพันธุ์แล้ว ยังมีสายพันธุ์อื่นๆ อีกมากมายในบันทึกฟอสซิล หอยแครงจะถูกเก็บจากชายหาดในช่วงน้ำลง ซึ่งเป็นงานที่หนักหน่วงและอาจเป็นอันตรายได้
บทบาทสำคัญของระบบนิเวศ
หอยแครงมีบทบาทสำคัญในระบบนิเวศ เนื่องจากเป็นตัวกรองอาหาร จึงอาจสะสมแบคทีเรีย สารพิษ และไวรัสที่รบกวนสิ่งแวดล้อม เมื่อทำการเก็บเกี่ยว นี่เป็นปัจจัยสำคัญ และควรรับประทานพวกมันเฉพาะเมื่อตกปลาจากพื้นที่ที่ไม่มีมลพิษเท่านั้น
นอกจากนี้ หอยแครงยังสามารถเตือนนักชีววิทยาทางทะเลเกี่ยวกับสุขภาพของระบบนิเวศได้ ซึ่งช่วยได้มาก เนื่องจากหอยแครงเป็นตัวป้อนแบบกรอง พวกมันจึงมีส่วนเชื่อมโยงที่สำคัญในห่วงโซ่อาหารระหว่างผู้ผลิตหลัก เช่น แพลงก์ตอนพืชและสัตว์นักล่าที่มีขนาดเล็กกว่า เช่น
- นก
- ปู
- กุ้งมังกรหิน
อย่างไรก็ตาม บทบาทที่สำคัญที่สุดคือความสามารถในการกรองน้ำ ซึ่งช่วยป้องกันการบานของแพลงก์ตอนพืช นี่เป็นสิ่งสำคัญเนื่องจากแพลงก์ตอนพืชลดความพร้อมของออกซิเจนสำหรับปลาและสายพันธุ์อื่น ๆ อีกหลาย 1,000 ชนิด
ประโยชน์ของหอยแครง
- บำรุงเลือด หอยแครงเป็นแหล่งโปรตีนที่ดีเยี่ยม ซึ่งจำเป็นในการสร้างเม็ดเลือดแดง ธาตุเหล็กและวิตามินบี 12 ในหอยแครงยังช่วยบำรุงเลือดและป้องกันโรคโลหิตจาง
- บำรุงผิวพรรณ หอยแครงมีสารต้านอนุมูลอิสระสูง ซึ่งช่วยปกป้องผิวจากความเสียหายของอนุมูลอิสระและช่วยชะลอความเสื่อมของเซลล์ ส่งผลให้ผิวพรรณดูเปล่งปลั่งและสดใส
- เสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกัน หอยแครงมีวิตามินบี 12 สูง ซึ่งจำเป็นต่อการสร้างเม็ดเลือดแดงและเซลล์เม็ดเลือดขาว วิตามินบี 12 มีส่วนช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันให้แข็งแรง
- บำรุงกระดูกและฟัน หอยแครงเป็นแหล่งแคลเซียมที่ดีเยี่ยม ซึ่งจำเป็นต่อการสร้างกระดูกและฟันที่แข็งแรง
- ดีต่อระบบประสาท หอยแครงมีวิตามินบี 12 สูง ซึ่งจำเป็นต่อการทำงานของระบบประสาทและสมอง
- ช่วยย่อยอาหาร หอยแครงมีใยอาหารสูง ซึ่งช่วยในการย่อยอาหารและลดอาการท้องผูก
หอยแครงสามารถนำไปทำอาหารได้หลากหลายเมนู เมนูยอดนิยมของหอยแครง ได้แก่
- หอยแครงลวก เป็นเมนูที่ง่ายและรวดเร็ว เพียงนำหอยแครงไปลวกในน้ำเดือดจนสุก จากนั้นนำมาจิ้มกับน้ำจิ้มซีฟู้ด
- ยำหอยแครง เป็นเมนูแซ่บๆ ที่ได้รับความนิยมอย่างมาก เพียงนำหอยแครงลวกมาคลุกเคล้ากับเครื่องยำต่างๆ เช่น พริก ตะไคร้ หอมแดง มะนาว น้ำปลา น้ำตาล เป็นต้น
- ผัดกะเพราหอยแครง เป็นเมนูยอดนิยมอีกเมนูหนึ่ง เพียงนำหอยแครงไปผัดกะเพรากับใบกะเพรา พริกสด และกระเทียม
- ลาบหอยแครง เป็นเมนูอีสานรสจัดจ้าน เพียงนำหอยแครงลวกมาคลุกเคล้ากับเครื่องลาบต่างๆ เช่น พริกลาบ พริกป่น น้ำปลาร้า ข้าวคั่ว เป็นต้น
- หอยแครงอบชีส เป็นเมนูทานเล่นที่อร่อยและแปลกใหม่ เพียงนำหอยแครงไปอบกับชีสจนชีสละลาย
นอกจากนี้ หอยแครงยังสามารถนำไปทำอาหารอื่นๆ ได้อีกมากมาย เช่น หอยแครงผัดฉ่า หอยแครงผัดกระเทียม หอยแครงผัดมะนาว หอยแครงต้มยำ หอยแครงแกงเผ็ด เป็นต้น
สัตว์ทะเลมีกี่ชนิด : รวมสายพันธุ์สัตว์ทะเล
